สิ่งแรกที่ต้องบอกก็คือ ข้อมูลที่สืบค้นในไทยนั้นมีน้อยมาก รู้เพียงว่าในสมัยรัชกาลที่ 5 พระองค์ท่านสั่งทำถาดเจริญหลายรูปแบบมาจากประเทศเยอรมันนี โดยจะออกมาเป็นชุดแบบถาด 3 ใบเถาคือ ใหญ่ กลาง เล็ก ปัจจุบันใครที่เก็บสะสมถาดเจริญครบ 3 ขนาดแบบไม่ร้าว ไม่แตก ไม่มีขนแมวตรงรูป ก็ต้องถือว่าเป็นนักสะสมที่สุดยอดมากๆ ล่ะครับ
(ราคาในขณะนี้ ถ้าเก็บครบชุดแบบ 3 ใบเถา แล้วปล่อยออกทีเดียว ราคาจะอยู่ที่หนึ่งแสนขึ้นไป!!! แต่มีเงินก็ใช่ว่าจะหาของได้นะครับ)
ถาดเจริญที่มีราคาสูงสุดในปัจจุบันคือถาดเจริญรูปพระพักตร์รัชกาลที่ 5 ถ่ายคู่กับพระมเหสีหรือพระรูปราชินี (คงไม่ต้องถามถึงราคา 3 ใบเถามั้ง?) ซึ้งเชื่อกันว่าพระองค์ท่านสั่งถาดเจริญรุ่นนี้เพื่อมอบให้กับพระญาติที่อยู่ในรั้วในวังเท่านั้น!!!
ส่วนความหายากและระดับราคารองลงมาคือถาดเจริญธงช้าง (เชื่อกันว่าที่เป็นรูปธงช้างอยู่ตรงกลางถาดนั้น เพื่อมอบให้กับพวกราชฑูตที่ส่งออกไปเป็นตัวแทนประเทศสยามในต่างแดน) ปัจจุบันถาดเจริญธงช้างที่มีการเปิดขายกัน มักจะพบได้เฉพาะถาดเจริญธงช้างที่มีรอยร้าวเป็นส่วนใหญ่แต่ถ้าร้าวก็ไม่ควรร้าวผ่านธงช้าง!!! ส่วนถาดเจริญธงช้างที่ไม่ร้าวนั้น ยังไม่มีผู้ใดปล่อยออกมาเลย
ถาดเจริญเองก็มีตัวตลกดังเช่นแบงค์และแสตมป์เช่นกัน คือตัวตลกที่ว่านั้นรูปที่ออกมาจะมีสีเข้ม ธงช้างจะออกแดงคล้ำ ราคาก็จะไม่ค่อยแพง แต่ถ้าเก็บตัวตลกครบ 3 ใบเถาเมื่อไร่ รับรองเป็นได้เรื่อง!!! คือราคาจะแพงกว่า 3 ใบเถาธรรมดาซะอีก!!!
ถาดเจริญทั่วไปที่เราเห็น มักเป็นรูปดอกกุหลาบ ช่อดอกไม้ประกบคู่ และตรงกลางมีคำว่า "เจริญ" (คำว่าเจริญคือคำที่รัชกาลที่ 5 ทรงรับสั่งให้ใส่ลงไปกลางถาดเพื่อมอบให้กับข้าราชบริพารและข้าราชการในสมัยนั้น เพื่อนำความเจริญมาสู่ตนและครอบครัว)
ราคาของถาดกลุ่มนี้จะต่ำสุดในตระกูลถาดเจริญ พวกเราที่ชื่นชอบก็พอซื้อหามาสะสมกันได้ (ราคาจะสวิงระหว่าง 5000-8000 บาท แบบสภาพไม่ร้าวและขนแมวน้อย) ถ้าร้าวก็ประมาณ 1000 อัปเล็กน้อยครับ
สุดท้าย!!!...ผมพยายามสืบค้นมาตลอดว่าถาดเจริญทำมาจากที่ใด เมื่อไร่ และจำนวนเท่าใด แต่คำถามทั้งหมดก็ยังเป็นปริศนา หลักฐานที่พอหาได้จากการพูดคุยกับนักสะสมชาวเยอรมันก็คือ
ที่ด้านหลังถาดจะมีคำว่า BMFN นั้น น่าจะมาจากคำเต็มว่า Bayerische Metallwaren Fabrik Nuernberg
กระทู้นี้ ถ้าใครมีถาดเจริญหรือสะสมถาดเจริญหรือมีข้อมูลเกี่ยวกับถาดเจริญที่มากกว่าผม มาแบ่งปันกันดู แบ่งปันกันอ่านเถอะครับ สิ่งเหล่านี้ย่อมจะเป็นประโยชน์ต่อเพื่อนๆ ชาว Retro ทุกคนเลยครับ
ภาพตัวอย่างถาดเจริญธงช้างแท้
